काठमाडौं २९ फागुन / मुलुकमा प्राविधिक जनशक्तिको अभाव महशुस भइरहेका बेला सामुदायिक विद्यालयबाटै यस्तो शिक्षा दिन सरकारले अर्बौं रुपैयाँ खर्च भएको छ । शिक्षा विभागका अनुसार सामुदायिक विद्यालयको प्राविधिक शिक्षाका लागि पछिल्लो ४ वर्षमा १ अर्ब ३४ करोड रुपैयाँभन्दा बढी पूर्वाधारमा लगानी गरेको छ ।

सरकारले प्राविधिक शिक्षाका लागि गरेको यो लगानी प्राविधिक शिक्षा तथा व्यावसायिक तालिम परिषद (सीटीईभीटी)बाहेकको हो । सामुदायिक विद्यालयमा कार्यरत १ हजार ४ सय ३६ शिक्षकको तलबभत्ता र अन्य खर्चबाहेक पूर्वाधारमै यो लगानी भएको हो । यो रकम देशभरका २ सय ८३ सामुदायिक विद्यालयमा प्राविधिक शिक्षा सञ्चालन गर्न आवश्यक पर्ने प्रयोगशाला तथा अन्य पूर्वाधार निर्माणका लागि विद्यालयलाई अनुदान वितरण गरिसकेको शिक्षा विभागका प्राविधिक तथा व्यावसायिक शिक्षा शाखाका अधिकृत राजन पाण्डेले जानकारी दिए ।

सीटीईभीटीमार्फत विगत १३ वर्षदेखि विद्यालय तहमा नै प्राविधिक शिक्षा सञ्चालन गरिँदै आएको भए पनि ४ वर्ष अघिदेखि शिक्षा विभागमार्फत छुट्टै कार्यक्रमका लागि १ अर्ब ४३ करोड रुपैयाँभन्दा बढी लगानी गरिएको हो । विभागमार्फत विद्यालय तहमा २०७० सालदेखि कक्षा ९ बाट सञ्चालन गरिएको प्राविधिक धारको शिक्षामार्फत ४ वर्ष अवधिमा १० हजार विद्यार्थीले एसईई पूरा गरेका छन् । यो अवधिमा सीटीईभीटीबाहेक विभागमार्फत मात्र १० हजार प्राविधिक उत्पादन भएका छन् ।

शिक्षा विभागका अधिकृत पाण्डेले ग्रामीण क्षेत्रमा विकास निर्माणका लागि आवश्यक पर्ने श्रमशक्तिको अभाव भइ विदेशी कामदारहरूको अधिक प्रयोग भइरहेको अवस्था र स्थानीय तथा अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा समेत प्रतिस्पर्धा गर्नसक्ने सक्षम, सीपयुक्त, जनशक्ति उत्पादन गर्न सामुदायिक विद्यालयमार्फत नै प्राविधिक शिक्षा सुरुवात गरिएको बताए । हाल विभागले देशभरका २८३ सामुदायिक विद्यालयमार्फत बाली विज्ञान, पशुविज्ञान, सिभिल इन्जीनियरिङ, कम्प्यूटर इन्जिनियरिङ र इलेक्ट्रिक्स इन्जिनियरिङ विषयमा प्राविधिक शिक्षा प्रदान गरिरहेको छ ।

सरकारले मापदण्ड पूरा भएका सामुदायिक विद्यालयलाई ५ वटा विषय सञ्चालन गर्न ९ लाखदेखि ५० लाखसम्म प्रयोगशाला व्यवस्थापन अनुदान दिँदै आएको छ । कक्षा ९ र १० मा बालीविज्ञान र पशुविज्ञानका लागि प्रतिविषय २६-२६ लाख, सिभिल इन्जिनियरिङका लागि ५० लाख, कम्प्यूटर इन्जिनियरिङका लागि २५ लाख र इलेक्ट्रिक्स इन्जिनियरिङ विषयका लागि २५ लाख रुपैयाँ दिएको छ । यसरी नै कक्षा ११ र १२ सञ्चालनका लागि बाली र पशु विज्ञानका लागि ९÷९ लाख र सिभिल इन्जिनियरिङ, कम्प्युटर इन्जिनियरिङ र इलेक्ट्रिकल्स इन्जिनियरिङ विषयका लागि क्रमशः १८, १० र १८ लाख रुपैयाँ अनुदान दिएको छ ।

सरकारले कक्षा ९ र १० मा प्राविधिक शिक्षा पूर्वाधार विस्तारका लागि ४ वर्षमा मात्र १ अर्बको हाराहारीमा लगानी गरेको छ । यो अनुदान कार्यक्रम सुरु भएको पहिलो वर्षमात्र एकपटक दिने गरिएको विभागले जनाएको छ । विभागले कक्षा ११ र १२ मा ५ विषयका कार्यक्रम सञ्चालन गर्न मात्र ४ वर्षमा ३४ करोड ९१ लाख अनुदान वितरण गरिसकेको छ । यसका साथै यी ५ वटा विषय अध्ययन गर्ने विद्यार्थी संख्याका आधारमा प्रतिविद्यार्थी ११ हजार रुपैयाँका दरले वार्षिक अनुदान पनि दिँदै आएको छ । विगत ३ वर्षमा प्राविधिक धारतर्पm एसईई पास गरेरका १० हजार विद्यार्थीलाई गणना गर्दा यो रकम अझ बढेको देखिन्छ । विगत ३ वर्षको एसईई परीक्षामा पास भएका विद्यार्थीको संख्यालाई आधार मान्दा गत वर्षसम्म १० करोड रुपैयाँ व्यवस्थापनका लागिमात्र खर्च गरेको देखिन्छ ।

कारोबारमा गोपाल संग्रौलाले लेखेका छन् ।