विचार / बिमर्श

६ वर्ष पुगेपछि मलाई कक्षा १ मा भर्ना गरिएको थियो । धुलोले भरिएको साँघुरो कक्षा कोठामा ठेलम्ठेल गरेर बस्नु पथ्र्यो । कक्षामा एक दुई वटा बेञ्चहरु थिए जो आफ्नो उचाइ भन्दा निकै अग्ला ! अलि अग्ला साथीहरु असहज ढंगले तिनै बेञ्चमा बस्ने रहर गर्थे । कालोपाटीमा शिक्षकले किरिमीरी लेखेका अक्षहरु राम्रोसँग दे...

गत वैशाख २९ गतेबाट सुरु भई जेठ ८ गते सकिएको कक्षा ११ को वार्षिक परीक्षाको नतिजा परीक्षा सकिएको १ सय २५ औं दिनमा अर्थात् गत असोज ७ गते सार्वजनिक गरियो । त्यसो त विगत वर्षका तुलनामा राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले नतिजा प्रकाशनको कामलाई ढिलो नगरी सम्पन्न गर्ने क्रम शुरु गरेको छ । तर, यो अवधि घटाएर ३ महिना भ...

देशमा इमान्दार, चरित्रवान, कुशल र अन्तराष्ट्रिय स्तरमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने योग्य नागरिकहरुको निर्माण गर्न र समय अनुकुलको शिक्षा प्रदान गर्न राष्ट्रमा उच्च माध्यमिक शिक्षाको आवश्यकता थियो । उच्च माध्यमिक शिक्षा भनेको विद्यालय स्तरीय पढाई पछि कक्षा एघार र बाह्रमा दिने शिक्षालाई बुझिन्थ्यो । त्रिवि...

हिउँदको महिना । दिन छोटा । रातलामा ।   नयाँ दिन जन्माउनको लागि घाम पश्चिम डाँडामा डुब्यो ।   टाढाबाट हेर्दा सलाईका बट्टा जस्तै देखिने घरहरुमा धिपधिपे बत्तिहरु बले ।   विशाल भिमकाय पहाडहरुलाई चिर्दै तल नागबेली बाटो भएर बग्ने कर्णालीलाई साँझको पर्दाले छोप्यो । तर हावाक...

नेपालको संविधान २०७२ बमोजिम नेपाल एक सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक राष्ट्र भएको छ । सङ्घीयताको मर्म अनुसार देशमा सङ्घीय, प्रादेशिक तथा स्थानीय गरी तीन तहको सरकार गठन भएको छ । संविधानको भाग–५, राज्यको संरचना र राज्यशक्तिको बाँडफाँट अन्तर्गत धारा ५७ राज्य शक्तिको बाँडफाँटसँग सम्बन्धित अनुसूची–८ मा...

प्रत्येक दिन दर्जनौं कार्यक्रम, सभा, समारोह । प्रमुख अतिथिमा सबैलाई चाहिने ठूला मान्छे । सकेसम्म राष्ट्रपति, त्यस पछि प्रधानमन्त्री, मन्त्रीगण, कतैकतै उपराष्ट्रपति, राज्यमन्त्री, सहायकमन्त्री, प्रदेशका मुख्यमन्त्री, प्रदेशका मन्त्रीहरु, स्थानीय तहमा पनि मेयर, पालिका प्रमुख, नपाउँदा उपमेयर, उप प्रमुख...

सामुदायिक विद्यालयको शैक्षिक गुणस्तर सुधार कसरी गर्न सकिन्छ भन्ने सम्बन्धमा यतिखेर सघन बहस चलिरहेको छ । संघीय स्तरमा । प्रादेशिक तवरमा । स्थानीय तहमा । शैक्षिक सुधारकै लागि भनेर छलफल भइरहेको छ । कतै देखाउनका लागि । “कतै केही त हुदैछ नी ” भन्ने सन्देश दिनका लागि । कतै ए अब त केही गरौन ! भ...

१० जिल्लाका २५ वटा नगरपालिका तथा ५४ वटा गाउँपालिका गरी ७९ वटा स्थानीय सरकार रहेको कर्णाली प्रदेशमा शिक्षाको अवस्था विश्लेषण गर्ने हो भने सन्तोषजनक देखिदैंन । प्रदेशमा सञ्चालन भएका सबै विद्यालय तथा उच्च प्रदायक संस्थाहरुले केन्द्रबाट निर्माण भएको आपूर्ति मुखी र बिषय वस्तु केन्द्रीत पाठ्यक्रम प्रयोग ग...

राजनीतिलाई शिक्षाले निर्देश गर्नु पर्नेमा हाम्रो देशको सन्दर्भमा राजनीतिले शिक्षालाइ निर्देश र नियन्त्रण गरेकोले शिक्षाको गुणस्तरमा ह्रास आई रहेको छ । यो मुलुकमा राजनीतिक क्षेत्रमा काम गर्नको लागि कुनै शैक्षिक मापदण्ड नै छैन । यस्तो पृष्ठभूमि भएको मुलुकमा शिक्षा क्षेत्रलाई राजनीतिक सोंचका आधारमा गिज...

विश्वविद्यालयको थिती र गुणस्तरका बारेमा यस पटक जत्तिको बहस र चर्चा यस अघि संभवतः भएको थिएन ! हिजो आजका सञ्चार माध्याम हेर्ने हो भने एउटा न एउटा आलेख, अन्र्तवार्ता, खबर वा सम्पादकीय यहि विषयमा पढ्न हेर्न र सुन्न पाहिन्छ । पदाधिकारी नियुक्तिको सन्दर्भ नभएको भए यस पटक पनि यो स्तरको चर्चा त हुने थिएन...

केही साता अघिबाट शुरु शिक्षाका निकायका कर्मचारीको भ्याइ नभ्याई गत आईतबार देखि सकिएको छ । 'श्राद्धमा विरालो बाँध्ने'  नेपाली लोकोक्तिको झल्को दिने गरी एक थान नाराका साथ आयोजित समारोह, सभा, र्याली, पुरस्कार जस्ता औपचारिकताका सारा कार्यक्रमसँगै यस बर्षको शिक्षा दिवस सकिएको छ ।  ...

बर्षौ देखि शिक्षा दिवस मनाउने क्रम जारी छ । शिक्षा दिवसको अवसरमा शिक्षाको एक थान नारा थपिन्थ्यो । यस बर्ष पनि थपियो । कुनै बर्षको पनि नारा नराम्रो हुदैन । यो बर्षको नारा पनि कम राम्रो छैन । हामी सबैको प्रण, सार्वजनिक शिक्षाको सवलिकरण । नारा तयारी गर्ने क्रममा शिक्षा मन्त्रालयमा छलफल हुन्छ, नारा तयार...

शिक्षा क्षेत्रको गरिमा कायम राख्ने गरी शिक्षा दिवसको नारा र कार्यक्रमहरु लक्षित हुनु पर्दछ । शिक्षा दिवस नाराको भावना र अर्थ सार्थकता कार्यान्वयनको कसीमा फिक्का सावित भएको विगतका तीता अनुभव यथावतै छन् । यस वर्ष पनि शिक्षा विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयले “हामी सबैको प्रण,सार्वजनिक शिक्षाको सबली...

हाम्रो देशमा शिक्षा ऋषिकुल, देवकुल, पितृकुल, राजकुल र गुरुकुल हुँदै आधुनिक युगसम्म आईपुग्दा यस क्षेत्रमा काफी परिवर्तन भएको छ । वैदिक कालमा शिक्षाको सम्पूर्ण गतिविधि गुरुहरुमा निहित हुन्थ्यो । गुरुहरु समाजका नेतृत्व वर्ग मानिन्थे । विद्यादानलाई  महादान मानिन्थ्यो । त्यसैले गुरुहरुको स्थान समाजम...

५ बर्ष भन्नु कति हो र ! जननिर्वाचित सरकारको म्याद सकिन लाग्यो !  संविधान पछिको पहिलो सरकार । पहिलो बर्ष नीति¸ ऐन¸ कानुन¸ कार्यविधि तर्जुमा गरी बाँकी ४ बर्ष कार्यान्वयनमा क्रियाशिल हुनुपर्ने !  तर नेपालको कुरै बेग्लै ! संविधानमा लेखीयो संघीय¸ प्रादेशिक कानुन&ce...