विचार / बिमर्श

विद्वान र बुद्धिजीवीका बारेमा व्यक्ति, परिवार र समाजमा अनेकानेक बहस, विवेचना तथा संवाद प्रशस्तै हुने गरेका छन् । यिनीहरुको बारेमा जान्नु भन्दा पहिले आँकडा, सूचना, तथ्य, ज्ञान र सत्यका बारेमा जान्नु उत्तिकै जरुरी पनि छ । यी शब्दहरुको अर्थ के हो ? यिनीहरुको उद्देश्य के हो ? यिनीहरुको बारेमा जानकारी दि...

नेपाल भूकम्पको जोखिमका हिसाबमा ११ औँ स्थानमा पर्छ । जलवायु परिवर्तनका हिसाबमा छैठौ, जलउत्पन्न प्रकोपको हिसाबमा ३० औ, खाद्यान्न अभावको हिसावमा १६ औँ मा पर्छ (drr portal.gov.np) । वि.सं. १९९० को भूईँचालोले हजारौँ घरवार बिहिन भए । २००८ को कोशी बाढीमा ७० हजार व्यक्ति प्रभावित भएकामा ३० हजार बालबालिका...

नेपालमा वार्षिक पाँच लाख भन्दा बढी युवा जनशक्ति श्रम बजारमा प्रवेश गर्दछन् । उनीहरू मध्ये करिब २३  प्रतिशत मात्रै कुनै न कुनै सीप लिएर प्रवेश गर्ने अवसर पाएको देखिन्छ । अर्थात् श्रम बजारमा प्रवेश गरेका एक सय मध्ये झण्डै ७७ जना मान्छे अझ पनि “गरिखाने शिक्षा” अर्थात प्राविधिक तथा व्या...

गत वर्षको बजेट मार्फत् सरकारले ‘२०७६ देखि २०८५ सम्म सामुदायिक विद्यालयको शैक्षिक गुणस्तर अभिवृद्धि दशक’का रुपमा काम गर्ने घोषणा गरेको थियो । त्यसकै आधारमा चालु वर्ष तीन सय विद्यालय भवन र कक्षा कोठा विस्तार गर्ने सरकारले लक्ष्य तय गरेको थियो । सार्वजनिक विद्यालयहरुलाई गुणस्तरीय शिक्षाको क...

यतिखेर विश्व कोरोना महामारीबाट आतंकित छ । नेपाल पनि यसबाट अछुतो छैन । संक्रमितको संख्या दिन प्रतिदिन बढ्दो छ । परीक्षणको दायरा बढाएसँगै संक्रमितको संख्या अझै बढ्ने देखिएको छ । प्रयत्न धेरै भईरहेका समाचार सार्वजनिक भईरहे पनि यस विरुद्ध हाल सम्म कुनै निश्चित औषधि वा खोप तयार हुन सकिरहेको छैन । कोरोनाक...

गणित मानव जिवनको महत्त्वपूर्ण बिषय हो । सबैजसो दैनिक क्रियाकलापहरूमा यसको प्रयोग कुनै न कुनै रूपमा भई नै रहेको हुन्छ । गणितको प्रयोग नभएको कुनै पनि विषय छैन होला । गणितज्ञ ब्याकनले भनेका छन् "गणित भनेको सवै विज्ञानहरुको लागि ढोका र चावी हो ।" वेदान्त ज्योतिषले गणितलाई यसरी व्याख्या गरे...

३३ किलो सुन काण्ड, निर्मला बलात्कार काण्ड, वाइडबडी जहाज खरीद काण्ड, ललिता निवास काण्ड, यति काण्ड, सेकुरिटि प्रिन्टिङ्ग प्रेस काण्ड, ट्रान्सपरेन्सी ईण्टरनेश्नलका अनुसार भ्रष्टाचार गर्ने मुलकमा नेपाल १२४ औं स्थानमा, कोरोनाले त्रसित नेपालीको उपचारमा आवश्यक सामग्री खरीदमा जोडिएको ओम्नि ग्रुप  काण्ड...

शिक्षक - ना. (सं.) शिक्षा दिने वा विद्यालयमा पढाउने व्यक्ति, अध्यापक, गुरु, मास्टर - नेपाली बृहत शब्दकोष शिक्षकको अर्थ कति सम्म गहन छ भन्ने कुरा शब्द बाट नै थाहा हुन्छ । शिक्षकका बारेमा बताउन पर्यो भने एउटा मिथकको प्रयोग गरिन्छ – मैन बत्ति जसरी आफू जलेर अरुलाइ उज्यालो दिने ! विना विभेद...

ह्यूमन राइट वाच डग का अनुसार कोरोना भाईरस (कोभिड-१९) को धेरै असर बालबालिकामा देखिने छ । उक्त रिपोर्टका अनुसार १.५ बिलीयन भन्दा बढी बालबालिका विद्यालय बाहिर छन् । साथै  यस महामारीको  असर धनि राष्ट्रका बालबालिका भन्दा गरीब राष्ट्रका बालबालिकमा अझ डरलाग्दो हुने संयुतm राष्ट्रसंघको निष्कर्श छ...

कार्य क्षमताको आधारमा बढुवा हुने शिक्षकको मूल्याङ्कनमा ३५ प्रतिशत अङ्कभार कार्य सम्पादन मूल्याङ्कनको हुन्छ । यसको पूर्तिका लागि शिक्षकले हरेक बर्ष बैशाख मसान्त भित्र आफू कार्यरत विद्यालयमा फाराम भरेर दर्ता गराउनु पर्छ । यस बर्ष कोभिड १९ को महामारीका कारण गरिएको बन्दाबन्दीका कारण शिक्षकहरुले तोकिएको...

कोरोना भाईरस कोभिड १९ को महामारीको बेला शिक्षाका कुरा बेमौसमी जस्तो लागे पनि यो विषय गम्भिर हो । अहिलेको संकट सँधै भरी त पक्कै रहँदैन ! अहिले देखि नै शिक्षाका विषयमा पर्याप्त ध्यान नदिने हो भने संकट सकिएका दिनमा हाम्रा अघिल्तिर सम्हाली नसक्नु गरी समस्याको थुप्रो लाग्ने छ । विषयमा प्रवेश गर्नु अघि...

जब जब शिक्षाका सन्दर्भमा चर्चा, बहस र छलफल शुरु हुन्छ सबैको निशानामा पर्ने एउटै पक्ष छ – शिक्षक ! शिक्षकले गरेन, शिक्षकले गर्दा भएन, शिक्षकले यसो गर्न पथ्र्यो, शिक्षकले उसो गर्नु पथ्र्यो भनेर शिक्षकलाई पढाउनेहरु कति कति ! अलि पढेको नेताले त पढाउने नै भो ! औपचारिक अध्ययन नभएका नेताहरु...

पचासका दशक भित्रका दुई फरक फरक वर्षमा घरका दुई भाइले एसएलसी पास गर्यौं । आँबैका लागि दाइ निकै प्रिय नाति हुनुहुन्थ्यो । पास भएको खबर आफै दाइ स्वयंले ल्याउनु भयो । मेरो सम्झनामा जिल्ला शिक्षा कार्यालय गएर रिजल्ट हेरीवरी रेडियो नेपालले रिजल्ट प्रकाशन भएको खबर सुनाएको दुई तिन दिनमा दाइले रिजल्ट ल्याउनु...

चीनको वुहानबाट शुरु भई महामारीका रुपमा संसारभर फैलिएको कोरोना भाईरस कोभिड १९ संक्रमणको जोखिमका कारण सबै क्षेत्र अन्योलमा छन् । जोखिम न्यूनिकरण गर्ने उपायका रुपमा गत चैत ११ गतेबाट शुरु लकडाउन सँगै परीक्षणको दायरा पनि बढाउन नसेको भए यतिञ्जेल सम्ममा एउटा चित्र आईसक्ने थियो । लकडाउनको समय धेरै लम्बिदाँ...

नेपालमा सञ्चालित सामुदायिक विद्यालयहरुमा पछिल्ला दिनहरुमा सरोकारवालाहरुको आकर्षण बढ्दै गएको सहजै अनुमान गर्न सकिन्छ । अभिभावकहरु सामुदायिक विद्यालयप्रति विश्वसनीय बनेका छन् जसले  विभिन्न सामुदायिक विद्यालयमा विद्यार्थी भर्नाको चाप वृद्धि हुँदैगएको पाउन सकिन्छ । आज सामुदायिक विद्यालयहरु समसामयिक...